ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ (Rajya Sabha )ಸದಸ್ಯರು ನೇರವಾಗಿ ಜನರಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸಂಸದರು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಜನರಿಂದ ಅಂದರೆ ಶಾಸಕರಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ.15 ರಾಜ್ಯಗಳ 57 ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಜೂನ್ 10 ರಂದು ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಲಿದ್ದು(Rajya Sabha Elections 2022), ಅದೇ ದಿನ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟವಾಗಲಿದೆ.
ಈಗಾಗಲೇ 41 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಅವಿರೋಧವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಈಗ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಹರಿಯಾಣ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ರಾಜ್ಯಗಳ 16 ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಸದಸ್ಯರು ನೇರವಾಗಿ ಜನರಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ, ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸಂಸದರು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಜನರಿಂದ ಅಂದರೆ ಶಾಸಕರಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ.
ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದದ್ದು ಇಲ್ಲಿದೆ:
ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಎಂದರೇನು
ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಅಥವಾ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೇಲ್ಮನೆಯು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನಲ್ಲಿರುವ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ 245 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 233 ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು 12 ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ಸದಸ್ಯರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮೇಲ್ಮನೆಯ ಬಲವು 250 ಮೀರುವಂತಿಲ್ಲ.
233 ಸದಸ್ಯರು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ (UTs) ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದರೆ, ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ ಉಳಿದ 12 ಮಂದಿಯನ್ನು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆಗಾಗಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ಮೊದಲು ಇದು ಅಂತಿಮ ನಿಲುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜ್ಯಸಭೆಯು ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಸ್ಥಾನಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೇಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ
ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಂದೇ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಮತದ ಮೂಲಕ ಮುಕ್ತ ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ರಾಜ್ಯದ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರು ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಏಕ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ (STV) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನುಪಾತ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಶಾಸಕರ ಮತವನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಎಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಆರು ವರ್ಷಗಳು. ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಸದಸ್ಯರು ಪ್ರತಿ ಎರಡನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರು ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾವು, ಅನರ್ಹತೆ ಅಥವಾ ರಾಜೀನಾಮೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಪಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಮತದಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ
ಶಾಸಕರು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ, ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಲ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಸದರನ್ನು ಮೇಲ್ಮನೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಒಬ್ಬರು ಊಹಿಸಬಹುದು. ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರು ಪ್ರತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೂ ಮತ ಹಾಕುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಜಯಭೇರಿ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬದಲಾಗಿ, ಶಾಸಕರು ತಮ್ಮ ಆದ್ಯತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಅರ್ಹತೆಯ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮತದಾರರು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿ ಆರಿಸಿದರೆ, ಅವನು ಅಥವಾ ಅವಳು ಚುನಾಯಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದ ಮತಗಳು ಮುಂದಿನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಶಾಸಕರು ಬೇರೆ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಮತ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಶಾಸಕರಿಂದ 1 ರಾಂಕ್ ಪಡೆಯುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಮೊದಲ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಮತವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಗೆಲ್ಲಲು, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಅಂತಹ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಮತಗಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಬಲ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಸಂಸದರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Mithali Raj Retirement: ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರದ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗೆ ನಿವೃತ್ತಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಮಿಥಾಲಿ ರಾಜ್; ಟ್ವೀಟ್ ಮೂಲಕ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೊರ ಹಾಕಿದ ಮಾಜಿ ನಾಯಕಿ
(Rajya Sabha Elections 2022 everything explained)