President Of India Election: ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಾವೂ ಮತ ಹಾಕಬಹುದೇ? ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಯ್ಕೆ?

ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ಚುನಾವಣೆ (President Of India Election) ನಡೆಯುವ ಸಮಯ ಮತ್ತೆ ಬಂದಿದೆ.   ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಾಮನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ಅವರ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಜುಲೈ 25 ರಂದು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ-ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದ ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ (ಬಿಜೆಪಿ) ಗೆದ್ದಿದೆ. ಆದರೂ, ಭಾರತದ ಮುಂದಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಒಕ್ಕೂಟದ (NDA) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಂಖ್ಯಾಬಲ ಸಾಕಾಗದೆಯೂ ಇರುವ ಸನ್ನಿವೇಶ ಎದುರಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ. ಇತ್ತ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಮತ್ತು ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಜಂಟಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಹಾಕುವ ಇಂಗಿತ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿವೆ. ಮತ್ತೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಲಿದ್ದು ಹೊಸ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಯಾರಾಗಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಕುತೂಹಲ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ (President Of India Election) ಶ್ರೀಸಾಮಾನ್ಯರೂ ಮತ ಹಾಕಬಹುದೇ? ಹೇಗಿರುತ್ತೆ ಚುನಾವಣೆ? ಇಲ್ಲಿದೆ ವಿವರ.

ಎನ್‌ಡಿಎಯ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಕೋರಿ ಮೈತ್ರಿ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಮುಂಬರುವ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಉನ್ನತ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಿದೆ. ಬಿಜೆಪಿ ನೇಥೃತ್ವದ ಎನ್​​ಡಿಎ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ  ತನ್ನ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೆಸರಿಸದಿದ್ದರೂ, ಬಿಜು ಜನತಾ ದಳ (ಬಿಜೆಡಿ) ಮತ್ತು ವೈಎಸ್‌ಆರ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ವೈಎಸ್‌ಆರ್‌ಸಿಪಿ) ನಂತಹ ಎನ್‌ಡಿಎ ಭಾಗವಲ್ಲದ ಪಕ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತ ಇರುವ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲಿದೆ ಬಿಜೆಪಿ.

ಯಾರಿಗೆಲ್ಲ ಮತದಾನ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶವಿದೆ?
ಸಂಸತ್ತಿನ ಉಭಯ ಸದನಗಳ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಪುದುಚೇರಿಯ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯನ್ನು ಚುನಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಆಯ್ಕೆಯು  543 ಲೋಕಸಭೆ ಸಂಸದರು, 233 ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸಂಸದರು ಮತ್ತು 4,120 ಶಾಸಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ದೇಶದ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಗೂ ಒಂದು ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯವೇ 10,98,903 ಮತಗಳು.

ಪ್ರತಿ ಮತದಾರರ (MP/MLA) ಮತದ ಮೌಲ್ಯವು ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಪ್ರತಿ ಸಂಸದರಿಗೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ 708 ಕ್ಕೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಓರ್ವ ಶಾಸಕರಿಗೆ, ಅವನು/ಅವಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು (1971 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ) ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸೂತ್ರದಿಂದ ಈ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮೌಲ್ಯವು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ…
ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜ್ಯವಾದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರತಿ ಶಾಸಕರು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 208 ರ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ 403 ಶಾಸಕರ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯ 83,824. ರಾಜ್ಯದ 80 ಸಂಸದರು ಒಟ್ಟು 56,640 ಮತಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಸಂಸದರು ಮತ್ತು ಶಾಸಕರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಮತಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು 1.4 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಅವರಿಗೆ ಸುಮಾರು 12.7 ಪ್ರತಿಶತ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಶಾಸಕರು, ಅವರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಂಸದರು, ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಬ್ಯಾಲೆಟ್ ಪೇಪರ್‌ಗಳನ್ನು (ಸಂಸದರಿಗೆ ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಶಾಸಕರಿಗೆ ಗುಲಾಬಿ) ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮತದ ಮೌಲ್ಯ ಇಳಿಯಲಿದೆಯೇ?
ಆದರೆ, ಈ ಬಾರಿ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಕಾರಣ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸದರೊಬ್ಬರ ಮತದ ಮೌಲ್ಯ 708ರಿಂದ 700ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಪಿಟಿಐ ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯ ವಿಜೇತರು ಗರಿಷ್ಠ ಮತಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೋಟಾಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ವ್ಯಕ್ತಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ.   ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರತಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಪಡೆದ ಮತಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದ ನಂತರ, ಚುನಾವಣಾಧಿಕಾರಿಯು ಚಲಾವಣೆಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ಮಾನ್ಯವಾದ ಮತಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಾನ್ಯವಾದ ಮತಗಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು 2 ರಿಂದ ಭಾಗಿಸಿ ಮತ್ತು ಅಂಶಕ್ಕೆ ಒಂದನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೋಟಾವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಲ್ಲಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಮಾನ್ಯವಾದ ಮತಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯವು 1,00,001 ಆಗಿದೆ. ಚುನಾಯಿತರಾಗಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕೋಟಾವನ್ನು 1,00,001 ಅನ್ನು 2 ರಿಂದ ಭಾಗಿಸಿ ಮತ್ತು 1 ಅನ್ನು ಅಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೋಟಾಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಳನ್ನು ಯಾರೂ ಪಡೆಯದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.

2017 ರಲ್ಲಿ ಏನಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ..
2017 ರಲ್ಲಿ, NDA ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ರಾಮ್ ನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ಅವರು 661,278 ಮತಗಳನ್ನು (65.65%) ಗಳಿಸಿದರೆ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೇತೃತ್ವದ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷದ ಮೀರಾ ಕುಮಾರ್ 434,241 ಮತಗಳನ್ನು (34.35%) ಗಳಿಸಿದ್ದರು. ಆಗ 21 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿತ್ತು.

ಬಿಜೆಪಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಏನು?
2022 ರ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ 17 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. 2017 ಮತ್ತು 2022 ರ ನಡುವೆ, ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನದಂತಹ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಂತಹ ಚಿಕ್ಕ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಆದರೆ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.

ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯು ವೈಎಸ್‌ಆರ್‌ಸಿಪಿ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಡಿ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಎಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತಿದೆ. YSRCP ಶೇಕಡಾ 4 ಮತ್ತು BJD ಶೇಕಡಾ 3 ರಷ್ಟು ಮತಗಳ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 2017ರಲ್ಲಿ ವೈಎಸ್‌ಆರ್‌ಸಿಪಿ ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತ್ತು. ಬಿಜೆಡಿ ಎನ್‌ಡಿಎ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ರಾಮ್ ನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರೂ, 2017 ರಲ್ಲಿ, ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಯುಪಿಎ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗಾಂಧಿ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತ್ತು.

ಬಿಜೆಪಿಯು ತನ್ನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಚುನಾಯಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ ವಾರ, ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಧರ್ಮೇಂದ್ರ ಪ್ರಧಾನ್ ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್) ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಬಿಹಾರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಪಾಟ್ನಾದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಎನ್‌ಡಿಎ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷವಾದ ಜೆಡಿಯು ಜೊತೆಗಿನ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಂಬಂಧ ಇತ್ತೀಚಿನ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಹದಗೆಟ್ಟಿದೆ. ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದರು.

ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳ ಪಾತ್ರವೇನು?
ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿಯವರ ತೃಣಮೂಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಅವರ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ (ಎಎಪಿ), ಕೆ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ರಾವ್ ಅವರ ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ (ಟಿಆರ್ಎಸ್), ಜಗನ್ ಮೋಹನ್ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ವೈಎಸ್ಆರ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ (ವೈಎಸ್ಆರ್ಸಿಪಿ) ಮತ್ತು ನವೀನ್ ಪಟ್ನಾಯಕ್ ಅವರ ಬಿಜು ಜನತಾ ದಳ (ಬಿಜೆಡಿ).

‘ಪರಸ್ಪರ ಸ್ನೇಹಿಯಲ್ಲದ’ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳಾದ ಟಿಎಂಸಿ, ಎಎಪಿ ಮತ್ತು ಟಿಆರ್‌ಎಸ್‌ಗಳು ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ. ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಅವರು ನಾಲ್ಕು ರಾಜ್ಯಗಳ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿಜಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮುಂಬರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುವುದು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಸುಲಭವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು.

ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಯಾರಾಗಲಿದ್ದಾರೆ?
ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಯಾರೆಲ್ಲ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಪಕ್ಷಗಳು ಯಾರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬರಬೇಕಿದೆ.

(President Of India Election Can every Indian Citizen have a chance to vote)